Աշխարհի պետությունների խմբավորումն ու տիպաբանությունը

Դասագրքի հղումը

1,Ներքոհիշյալ երկրները դասավորել ըստ տարածքի մեծության հետևյալ խմբերում,
Գերխոշոր-Ռուսաստան, Իրան, Մոնղոլիա, Արգենտինա, Ավստրալիա
Խոշոր-ֆրանսիա, Գերմանիա, Պակիստան, Ուկրաինա, Նիգերիա, Կամերուն
Միջին-Նիդերլանդներ, Իսրայել
Փոքր-Հայաստան, Մոնակո(գաջաջ), Անդորրա

2,Ներքոհիշյալ երկրները դասավորել ըստ բնակչության թվի նվազման

Կիպրոս, Լիբանան, Ալբանիա, Բելգիա, Սիրիա, Նիգերիա, Ուրուգվայ, Ճապոնիա, Իտալիա,
Եգիպտոս, Մեքսիկա, Բրազիլիա

3,Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել տարծքով ամենամեծ 15 պետությունները

Ռուսաստան, Կանադա, Չինաստան, ԱՄՆ, Բրազիլիա, Ավստրալիա, Հնդկաստան, Արգենտինա, Ղազախստան, Ալժիր, ԿԴՀ, Սաուդյան Արաբիա, Մեքսիկա, Ինդոնեզիա,  Սուդան

4,Ուրվագծային քարտեզի վրա նշել բնակչության թվով խոշոր 15 երկրները։

Չինաստան, Հնդկաստան, ԱՄՆ, Ինդոնեզիա, Պակիստան, Բրազիլիա,  Նիգերիա,
Բանգլադեշ, Ռուսաստան, Մեքսիկա, Ճապոնիա, Եթովպիա, Ֆիլիպիններ, Եգիպտոս,
Վիետնամ

Ներածություն

Դասի հղումը

1․ Նշել 5 բնական գիտություն, որոնք կապված են աշխարհագրության հետ

Մադու շրջակա միջավայրի ուսումնասրությունը
Բնակչության և տնտեսության տեղաբաշխումը
Էկալոգիայի պաշպանությունը, հետազոտումը

Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և քաղաքները

Մեր հանրապետության կառավարության նստավայրը մայրա­քաղաք Երևանն է: Այստեղ են կայացվում մեր երկրի համար ամե­նակարևոր որոշումները: Իսկ հիմա պատկերացնենք, թե  ի՞նչ կկա­տարվեր, եթե հեռավոր կամ թեկուզ և մայրաքաղաքին մոտ գտնվող ցանկացած մեծ ու փոքր բնակավայրի առօրյա հարցերով զբաղվեին միայն Երևանում: Իրենց հուզող ցանկացած խնդրի լուծման համար մարդիկ ստիպված պետք է երկար ճանապարհ հաղթահարեին Երևան հասնելու համար: Այդպիսի անհարմարություններից խուսափելու համար Հայաստանի Հանրապետության տարածքը բաժանված Է վարչատարածքային միավորների՝ մարզերի: Դրանք 10-են

Հայաստանի Հանրապետության մարզերը Վարչական մարզեր Մարզայինկենտրոնը 1. Արագածոտնի Աշտարակ 2. Արարատի Արտաշատ 3. Արմավիրի Արմավիր 4. Գեղարքունիքի Գավառ 5. Լոռու Վանաձոր 6. Կոտայքի Հրազդան 7. Շիրակի Գյումրի 8. Սյունիքի Կապան 9. Վայոց Ձորի Եղեգնաձոր 10. Տավուշի Իջևան

Յուրաքանչյուր մարզ ունի իր մարզպետարանը, որը մարզպետի գլխւսվորութամբ զբաղվում է տվյալ մարզի գյուղերի և  քաղաքների զարգացման, բնակչության կյանքին առնչվող հարցերի և շատ այլ պետական խնդիրների լուծմամբ: Բացի այդ, յուրաքանչյուր բնակավայրի խնդիրների լուծմամբ զբաղվում են տեղական ինքնակառավարման մարմինները՝ քաղաքապետի կամ գյուղապետի գլխավորությամբ: Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կա ավելի քան 900 բնակավայր: Դրանցից 49-ը քաղաքներեն, մնացածը՝ գյուղեր: Քաղաք­ները միմյանցից տարբերվում են մի շարք հատկանիշներով՝ բնակչու­թյան թվով, տնտեսական գործունեութամբ և այլն:

Հայաստանի ամենախոշոր քաղաքը Երևանն է: Այստեղ են գտնվում մեր հանրապետության նախագահի նստավայրը, կառավարության շենքը, Ազգային ժողովը, բոլոր նախարարությունները: Երևանում կան բազմաթիվ գործարաններ, մշակութային օջախներ, թանգարաններ, համալսարաններ, ժամանակակից հյուրանոցներ և այլն:

Հանրապետության երկրորդ խոշոր քաղաքը Շիրակի մարզկենտրոն Գյումրին է: 1986թ. դեկտեմբերի 7-ին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից հետո այն վերականգնվում է:

Երևանի շուրջը ձևավորվել են մի շարք փոքր և միջին մեծության քաղաքներ, որոնք բազմաթիվ արտադրական, մշակութային և այլ կապերով կապված են մայրաքա­ղաքի հետ: Դրանցից են Աբովյանը, Վայոց Ձորի մարզում Է գտնվում առողջարանային քաղաք Ջերմուկը, որը հայտնի է իր բուժիչ հանքային ջրերով:

Մեր հանրապե­տության քաղաքները անընդհատ զարգանում են, բարեկարգվում, հարստանում ժամանակակից շինություններով, ձեռնարկություններով:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Թվարկիր և քարտեզի վրա ցույց տուր Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և մարզկենտրոնները:

   1. Արագածոտնի-Աշտարակ
   2. Արարատի-Արտաշատ
   3. Արմավիրի-Արմավիր
   4. Գեղարքունիքի-Գավառ
   5. Լոռու-Վանաձոր
   6. Կոտայքի-Հրազդան
   7. Շիրակի-Գյումրի
   8. Սյունիքի-Կապան
   9. Վայոց Ձորի-Եղեգնաձոր
   10. Տավուշի-Իջևան

2. Ինչո՞ւ է մեր հանրապետութան տարածքը բաժանվել մարզերի: Ովքե՞ր են զբաղվում քաղաքների և գյուղերի տարբեր խնդիրների լուծմամբ:

   Մեր հանրապետության կառավարության նստավայրը մայրա­քաղաք Երևանն է, նա լոծում է Հայաստանի ամենակարևոր գործեը և եթե հայաստանի մյուս ծայրից մեկը չգար երևան մանր գործերի պատճառով Հայաստանը բաժանվեց մարզերի և մարզերը ունեցան իրենց մայրաքաղաքները: 

3. Կազմիր քո բնակավայրին մոտ գտնվող քաղաքների և գյուղերի ցուցակը:

   Ես գտնվում եմ Թարիովում, իսկ մեզ մոտիկ քաղաքները և գյուղերը դրանք Փարաքարն է, Արգավանդը, Բաղրամյանը, Պտղունք, Մերձավան, Մուսալեռ, Գեղանիստ, Ազատաշեն, Արբաթ, Արևաշատ։

Աշխարհագրություն

Դասի հղումը

Այլ հղում 1 2

1․ Ինչպե՞ս են որոշում բնակչության թիվը։

Ամեն պետություն հաշվում է ծնված երեխաներին քանակը ուղարկվում են հատուկ կազմակերպություն և նրանք ստացած տվյալների շնորհիվ գտնում են երկիր մոլորակի մոտավոր թիվը։

2․ Ինչու՞ է  բնակչության թիվը զարգացած երկրներում ավելի քիչ, քան ոչ զարգացած երկրներում։

Բնակչության թիվը զարգացած երկրներում ավելի քիչ, որովհետև նրանք օգտագործում են օրգանական ուտելիքներ և բնակչությունը չի վնասվում քիմյական նյութերից ոտելիքի մեջ։

3․ Ի՞նչ խնդիրներ կարող է հանգեցնել բնակչության արագ աճը։\
Երկիր մոլորակը չի կարող ապահովել ուտելիքներով և ռեսուռսներով տաս միլիոնից շատ մարդականց։ Ապրելու տեղը քչանում է մարդու քանակի մեծացման պատճառով և մարդիկ կսկսեն կռվեն տարածքի համար։ Քանի որ մարդկությունը շատանում է էկալոգիի վնասնել է շատանում։ 

Պարապմունք 5

Թեմա՝ Երկրաչափական պատկերների հավասարությունը

Երկու պատկերներ կհամարենք հավասել եթե չափը և ձևը համընկնում են:

Վերցնենք AB և CD հատվածներ:
A_________________B
C_________________D
AB=C
Ծայրակետերը հավասար են
Հատվածի միջակեն.
A________M__________B

միջակետը հատվածը բաժանվում է երկու հավասար մասերի
AM=MB

Անկյան կիսորդ                                B

O

Անկյան կիսորդը գագաթից ելնող ճառագայթն է

Խնդիր տասնիննը

A_______________o_________
O-ը միջնակետ
______________
ա) ? այո
բ) ոչ

A____B____C____D____E
Տրված է ՝ AB=BC=CD=DE

Ա) AC միջնակետ
CE միջնակետ
AE միջնակետ

AC-ի միջնակետը-Bն է (AB=BC)
CE-ի միջնակետը-Dն է (CD=DE)
AE-ի միջնակետը-Cն է (AC=CE)

DB>AB