Նախագծի անվանումը ` «Ջրածին: Ջուր: Թթուներ»
Նախագծի բովանդակությունը.
*1. Ջրածինը բնության մեջ
Ջրածինը բնության մեջ ազատ վիճակում հանդիպում է չնչին քանակով՝ գլխավորապես մթնոլորտի վերին շերտերում: Երբեմն, այն երկրի ընդերքից դուրս է գալիս այլ գազերի հետ հրաբխային ժայթքումների, ինչպես նաև նավթի արդյունահանման ժամանակ:
*2. Ջրածնի ատոմի կառուցվածքը, իզոտոպները
Ջրածնի ատոմն ունի ամենապարզ կառուցվածքը` մեկ դրական լիցքով միջուկի շուրջը սփռված է մեկ էլեկտրոն:
*3. Ջրածնի ստացումը լաբորատորիայում և արդյունաբերության մեջ
Լաբորատոր պայմաններում ջրածին են ստանում որոշ մետաղների և թթուների (նպատակահարմար է՝ ցինկի ու աղաթթվի) փոխազդեցությունից:
*4. Ջրածնի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները
Ֆիզիկական հատկություններ՝ ջրածինը անհոտ, անգույն գազ է:
Քիմիական հատկություններ՝ մետաղների հետ փոխազդելուց առաջացնում է մետաղների հիդրիդներ, ոչ մետաղների հետ փոխազդելուց – հալոգենների հետ առաջացնում է հալոգենաջրածիններ, ծծմբի հետ առաջացնում է ծծմբաջրածին, ազոտի հետ հատուկ պայմաններում փոխազդելուց առաջացնում է ամոնիակ, ջրածինն օգտագործվում է խիստ արժեքավոր որոշ մետաղների օքսիդներից՝ ազատ վիճակում մետաղ ստանալու համար:
*5. Ջրածնի կիրառումը
Ջրածինը կիրառվում է, որպես վեր բարձացնող ուժ թեթև գազ լինելու պատճառով: Նաև, որպես քիմական արդյունաբերության մեջ վերականգնիչ: Օգտագործվում է ամոնիկի և սպիրտների սենփեզման համար: Ջրածինը ն աև բարձր ջերմաստիճաններ ստանալու մեջ է օգնական դեր խաղում: Նաև համացանցում ջրածինը ուսումնասիրելիս պարզեցի, որ այն ունի լուրջ խնդիր՝ միջուկային ռեակցիա, որը կառավարել կարողանալու դեպքում մարդկությունը կլուծի էներգիայի խնդրիը:
Թեմատիկ հարցեր և վարժություններ.
1. -Ինչո՞ւ է ջրածինը համարվում համար մեկ տարրը Տիեզերքում…
Որովհետև այն տիեզերքի ամենա պարզ կառուցվածք ունեցող տարրն է: Նաև նրա անհապաղ աջակցությամբ է առաջանում հելիումը՝ այն նյութը, որից բախկացած են աստղերը: Իսկ աստղերը տիեզերքի հիմնական օբյեկտներն են, քանի որ գալակտիկաները հիմնականում աստխերի և մոլորակների ամբողջություն են: Իսկ տիեզերքը հենց գալակտիկաների և այլ տիեզերական օբյեկտների միսնություն է:
2. -Ջրածինը համարվում է ապագայի վառելանյութ. ինչո՞ւ. …
Այս հարցի պատասխանը չունեմ և չեմ հանդիպել այսպիսի եզրակացության: Միայն Ժյուլ Վեռնի 8 հատորներից մեկում, որում մասնավորապես գիտական ֆանտաստիկայի վրա է ուշադրությունը, կարծես թե նմանակի բան հանդիպել եմ, սակայն մանրամասն չեմ հիշում:
3. –Բնութագրեք ջրածին քիմիական տարրը.
ա) քիմիական նշանը – H
բ) հարաբերական ատոմային զանգվածը – 1.008
գ) մետա՞ղ է. թե՞ ոչ մետաղ – ոչ մետաղ
դ) դիրքը պարբերական համակարգում.այսինքն ո՞ր պարբերության և ո՞ր խմբի տարր է – առաջին պարբերության, առաջին խմբի, առաջին տարրն է
դ) ատոմի կառուցվածքը`(միջուկի լիցքը. ..միջուկում պրոտոների թիվը. ..էլեկտրոնների թիվը…էներգետիկ մակարդակների թիվը ) միջուկի լիցքը +1, 1 պրոտոն, 1 էլեկտրոն, –
4. Ջրածնի վալենտականությունը և օքսիդացման աստիճանը միացություններում.գրեք օրինակներ. ..
Վալենտականությունը 1
Օքիդացման ատիճանը +1
5. Գրեք. ջրածին պարզ նյութի բանաձևը և որոշեք նրա հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ` Mr և մոլային զանգվածը`M գ/ մոլ …
Մոլային զանգվածը = 2.016
6. Որոշեք ջրածինը օդից ծանր է թե՞ թեթև. քանի ՞ անգամ…
Ջրածինը օդից 14 անգամ ավելի թեթև է:
7. Ինչպե՞ս են ջրածին ստանում լաբորատորիայում և արդյունաբերության մեջ, գրեք. համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները. …
8. Ո՞րն է ջրածնի առաջացրած և Երկրագնդում ամենատարածված բարդ նյութը. գրեք այդ նյութի քիմիական բանաձևը և որոշեք ջրածնի զանգվածայլն բաժինը տոկոսով արտահայտած։
Երկրագնդում ջրածնի առաջացրած ամենատարածված նյութը ջուրն է – H2O: Ջրածնի տոկոսային բաժինը ջրոմ 11.19 տոկոս է:
9. Որտե՞ղ են կիրառում ջրածինը….
Քանի որ ջրածինը օդից թեթև է նրան կիրառում են, որպես բարձրացնող ուժ: Նաև նրան օգտագործում են որոշակի նյութերի սինթեզում:
Կարեն Մարգարյան 