Ինչպես հավաքել խորանարդ հյութի ձողիկներից

• 

• 

Հայոց լեզու-Թվական անունը

1. Դո՛ւրս գրել տեքստում եղած թվականները, որոշե՛լ գրության
ձևը (արաբական թվանշաններով, այբուբենի տառերով և այլն)։ Թվականները
գրել բառերով և նշե՛լ տեսակները։ Դո՛ւրս գրել նաև թվականներով
կազմված բառերը (գոյական, ածական)։

Զվարթնոց. Վաղարշապատի Ս. Գրիգոր. վաղ միջնադարի հայկական ճարտարապետության
հուշարձան Արարատյան դաշտում՝ Էջմիածնից 3 կմ հարավ։
Ըստ հայ պատմիչների վկայության և պահպանված հունարեն արձանագրության՝
կառուցել է Ներսես Գ Իշխանցի (Շինող) հայոց կաթողիկոսը, և նրա գահակալության
տարիներից էլ՝ 641-661, արտածվում է Զվարթնոցի կառուցման ժամանակը։
Ըստ Մովսես Կաղանկատվացու՝ Զվարթնոցը օծվել է 652-ին։ Թ. Թորամանյանի
կարծիքով շինարարությունը սկսվել է 643-ին և հիմնականում ավարտվել 652-ին։
Զվարթնոցը կանգուն է եղել մինչև X դ. վերջը. ավերման պատճառի մասին մեզ
հայտնի պատմական աղբյուրները լռում են։ Ըստ պեղված նյութերի՝ նախքան
Զվարթնոցը այստեղ եղել են հնագույն և IV-V դդ. կառույցներ։ Տեղանքի ցածրիկ,
շրջանաձև բլրակը պարագծով շրջապատված է յոթաստիճան բազմանիստ հենապատով
(բացի հարավարևմտյան մասից, ուր պալատն է)՝ կազմելով սալահատակ
պատվանդան, որի կենտրոնում կառուցվել է տաճարը։ 1905-ին Թ. Թորամանյանը
ստեղծեց Զվարթնոցի գիտական վերակազմությունը։ Ըստ պահպանված
հատակաձևի և այդ վերակազմության՝ կառույցի ծավալատարածական հորինվածքի
կորիզը քառակոնքն է, որը ցածում շրջապատված է երկհարկ պարարկյալ
սրահով (տրամագիծը՝ 35,75 մ), իսկ վերևում՝ կիպ պարփակված գլանային պատով։
Կիսագմբեթ, հիմնական առանցքներով խաչաձև տեղադրված 4 կոնքերը
միմյանց են կապվում բարդ կտրվածքի, զանգվածեղ, վերևում կամարակապ մայր
մույթերով՝ գմբեթակիր քառակուսին, որից անցումը թմբուկի բոլորակին իրականացված
է առագաստների միջոցով։ Կոնքերը, բացի արևելյանից, որը հոծ է և ամփոփում
է բեմը, իրենց ստորին մասում սյունակազմ են (6-ական սյուն, տրամագիծը՝
0,6 մ)։ Սյուներն ավարտվում են կողովաձև, խոյազարդ խոյակներով և
միմյանց կապվում կամարներով։
Ըստ «Հայկական սովետական հանրագիտարանի»

3կմ—արաբական թվանշան, քանակական թվական
641-661տարիներին—ամբողջ թիվ, բացարձակ թվական
652-ին(թվականին)—ամբողջ թիվ, բացարձակ թվական
643-ին(թվականին)—ամբողջ թիվ, բացարձակ թվական
Xդար—դասական թվական, տասներորդ
IV-Vդարեր—չորրորդից հինգերորդ դարերի, դասական թվական
1905-ին—թվականին—բացարձակ թվական
4—արաբական թվանշան, քանակական թվական
6-ական—բաշխական թվական

2. Գրե՛լ բառերով։
9, 12, 99, 50, 60, 70, 80, 100, 1938, II, III, IV։

9-Իննը
12-տասներկու
99-իննսունիննը
50-հիթսուն
60-վաթսուն
70-յոթանասուն
80-ութսուն
100-հարյուր
1938-հազար իննը հարյուր երեսունութ
II-եկրորդ
III-երրորդ
IV-չորորդ

 3.Ո՞ր շարքի բոլոր թվականներն են կազմությամբ պարզ
(արմատական):

 
1. տասնինը, երեսուն, ինը
2. քառասուն, մեկ, հազար
3. յոթ, միլիարդ, հարյուր
4. տասը, երկու, տասնմեկ
5. ինը, միլիարդ, քսանչորս
6. տասնութ, քսանութ, հարյուր
7. տասնմեկ, երեսուն, երեք
8. տասը, երկու, տասնմեկ

Ինչպես նորոգել աշխարհը։ Գարսիա Մարկես

Ինչպես նորոգել աշխարհը։ Գարսիա Մարկես
Մի գիտնական, որ ապրում էր աշխարհի խնդիրներով մտահոգ, վճռել էր գտնել ուղիներ
դրանք նվազեցնելու համար: Օրեր էր անցկացնում իր լաբորատորիայումփնտրելով իրեն հուզող հարցերի պատասխանները: Մի օր յոթամյա որդին ներխուժեց նրա սրբավայրը և որոշեց օգնել հորն աշխատել: Գիտնականը նյարդայնացած, որ իրեն ընդհատել են, խնդրեց տղային ուրիշ տեղ խաղալ: Տեսնելով, որ անհնար է նրան դուրս հրավիրել, հայրը մտածեց մի բանով շեղել որդու ուշադրությունը: Պատահաբար գտավ մի ամսագիր աշխարհի քարտեզի պատկերով. այն
է, ինչ անհրաժեշտ էր:
Մկրատով կտրտեց քարտեզը տարբեր մասերի և կպչուն ժապավենի հետ միասին
հանձնեց որդունասելով. – Քանի որ սիրում ես գլուխկոտրուկներ, քեզ կտամ աշխարհը բոլորովին կոտրված, որ այն նորոգես առանց որևէ մեկի օգնության: Հաշվարկեց, որ փոքրիկից կպահանջվի տասը օր քարտեզն ի մի բերելու համար, սակայն
այդպես չեղավ: Մի քանի ժամ անց նա լսեց երեխայի ձայնը, որ հանգիստ կանչում էր.
– Հայրի՜կ, հայրի՜կ, ամեն ինչ արեցի, ավարտեցի:
Սկզբում հայրը չհավատաց: Մտածեց, որ անհնար է նրա տարիքում վերստանալ
ամբողջական մի քարտեզ, որը նախկինում երբեք չի տեսել: Կասկածամիտ, հայացքը
բարձրացրեց գրառումներից այն վստահությամբ, որ կտեսնի երեխայի տարիքին
համապատասխան աշխատանք. քարտեզն ավարտուն էր: Բոլոր կտորները տեղադրված
էին իրենց համապատասխան տեղերում: Ինչպե՞ս էր հնարավոր: Ինչպե՞ս էր երեխան
կարողացել: Զարմանքով հարցրեց որդուն.
– Որդյա՛կս, դու չգիտեիր ինչպիսի՞ն է աշխարհը, ինչպե՞ս ես արել:
– Հայրի՛կ, պատասխանեց որդին,- Ես չգիտեի, թե ինչպիսին է աշխարհը, բայց երբ դու
հանեցիր ամսագրից քարտեզը, այն կտրտելու համար, տեսա, որ մյուս կողմում մարդ է
պատկերված: Այնպես որ, շրջեցի կտորներն ու սկսեցի «հավաքել» այդ մարդուն, որ, այո´,
գիտեի թե ինչպիսին էր:
– Երբ ես վերականգնեցի մարդուն, շրջեցի թուղթը և տեսա, որ վերականգնել եմ աշխարհը:

Առաջադրանքներ
Ա․ Առանձնացրե՛ք այն միտքը, որը Ձեր կարծիքով իր մեջ ներառում էստեղծագործության հիմնական գաղափարը։ Հիմնավորե՛ք Ձեր ընտրությունը։

«հանեցիր ամսագրից քարտեզը, այն կտրտելու համար, տեսա, որ մյուս կողմում մարդ էպատկերված: Այնպես որ, շրջեցի կտորներն ու սկսեցի «հավաքել» այդ մարդուն, որ, այո´,գիտեի թե ինչպիսին էր:– Երբ ես վերականգնեցի մարդուն, շրջեցի թուղթը և տեսա, որ վերականգնել եմ աշխարհը:»
Ինձ այս միտքը դուր եկավ, քանի որ այստեղ երևում է տղայի հետևողականությունը և թե ինչպես է նայում աշխարհին այլ տեսանկյունից։


Բ․Ընտրե՛ք ճիշտ պատասխանը․ստեղծագործության գաղափարը հետևյալլն է․
 աշխարհը նման է թղթին․այն կարելի է մասերի բաժանել
 քարտեզն ու մարդը նման են իրար․ երկուսին էլ կարելի է ,,պատառոտել,,
 ճանաչիր մարդուն, կճանաչես նաև աշխարհը։

Գ․ Ինչպե՞ս դու կառաջարկես նորոգել աշխարհը։ Շարադրիր մտքերդ գրավոր։

Աշխարհի բնակիչները կամաց-կամաց քանդում են աշխարհը և նորոգելու համար սկզբում պետք է ազատվել մարդկությունից, մարդկությունը դա վիրուս է, որը վարակել է մեր աշխարհը։ 

Տրանսկրպցիա, Տրանսլյացիա

Տրանսկրպցիա

Տրանսկրիպցիան դա ԴՆԹ-ից ՌՆԹ ինֆորմացիայի տեղափոխումն է։

Տրանսկրիպցիայի ընթացքում ԴՆԹ-ն կարդացվում է ՌՆԹ-յի պոլիմերազի օգնությամբ, որի հետևանքով սինթեզվում է ԴՆԹ-յի շղթային ՌՆԹ շղթա։

ԴՆԹ-ի հատվածը, որից ինֆորմացիան անցնում է ՌՆԹ-ին, կոչվում է տրանսկրիպցիոն միավոր և կոդավորում է ամենաքիչը մեկ գեն։ Եթե այդ գենը կոդավորում է սպիտակուց, ապա ՌՆԹ-ն կլինի ի-ՌՆԹ։

Տրանսլյացիա

Տրանսլյացիան՝ բջջում սպիտակուցի կենսասինթեզն է, որը իրենից ներկայացնում է ՌՆԹ-ից սպիտակուց ինֆորմացիայի փոխանցումը։

Տրանսլյացիան տեղի է ունենում ռիբոսոմներում, որը ուն երեք փուլ՝ ինիցիացիա, էլոնգացիա, տերմինացիա։ Սինթեզի ավարտից հետո ռիբոսոմը պոլիպեպտիդային շղթայի հետ միասին իջնում է Ի-ՌՆԹ-ից։

Ածականների տեսակները

Ածականների տեսակները

Ածականները, ըստ իրենց արտահայտած իմաստի, բաժանվում են երկու հիմնական խմբերի` որակական և հարաբերական: Որակական ածականները ցույց են տալիս առարկայի հատկությունը, այսինքն` այնպիսի հատկանիշ, որը հատուկ է տվյալ առարկային` անկախ ուրիշ առարկաներից՝ ամուր պատ, պայծառ աստղ, սառը ջուր: Հարաբերական ածականները ցույց են տալիս առարկայի վերաբերությունը կամ հարաբերությունը, այսինքն` արտահայտում են առարկայի կապը ուրիշ առարկաների հետ՝ փայտե դուռ, գիշերային զովություն, բժշկական գործիքներ, միրուքավոր ծերունի: Այս կապակցությունների մեջ փայտե, գիշերային, բժշկական, միրուքավոր ածականները ցույց են տալիս դուռ, զովություն, գործիքներ, ծերունի գոյականների հարաբերությունը, կապը փայտ, գիշեր, բժիշկ, միրուք գոյականների հետ (դուռ, որ փայտից է սարքած, զովություն, որ գիշերվան է հատուկ, գործիքներ, որ բժիշկներն են օգտագործում, միրուք, որն ունի ծերունին): Որակական ածականները ցույց են տալիս համեմատելի հատկանիշ, այսինքն` տվյալ հատկությունը տարբեր առարկաներ կարող են ունենալ տարբեր չափերով` բարձր լեռ, ավելի բարձր լեռ, ամենաբարձր լեռը, շոգ ամառ, նվազ շոգ ամառ և այլն: Հարաբերական  ածականները սովորաբար ցույց են տալիս առարկաների ոչ համեմատելի հատկանիշ: Չի կարելի ասել` ավելի բրդե (վերարկու), ավելի լեռնային (լճակ) և այլն:
Հարաբերական ածականներ են կազմվում ական (մանկ),ային (ձմեռային), գին (թախծագին), ե (երկաթե), եղեն (քարեղեն), ենի (մայրենի), յա (ստորերկրյա), յան (նախնադարյան) և այլ ածանցներով:

Որակական ածականների համեմատության աստիճանները

Որակական ածականները ցույց են տալիս առարկաների համեմատելի հատկություններ, այսինքն՝ առարկայի հատկանիշի չափը այլ առարկաների նույն հատկանիշի համեմատությամբ կամ հարաբերությամբ:

Համեմատության աստիճանները երեքն են` դրական, բաղդատական, գերադրական:

1. Դրական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի տվյալ հատկությունը՝ առանց ուրիշ առարկաների նույն հատկության հետ համեմատելու՝ կարճ (ճանապարհ), փարթամ (բուսականություն), բարձր (սյուն):2. Բաղդատական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի տվյալ հատկության առավել կամ պակաս լինելը ուրիշ առարկայի (կամ առարկաների) նույն հատկության համեմատությամբ:ՕրինակԱյս տաճարը մյուսից ավելի հին է:Բաղդատական աստիճանը կազմվում է . • ածականի դրական աստիճանի ձևին ավելացնելով ավելի բառը, ինչպես՝ ավելի հին, ավելի շոգ, ավելի քաղցր և այլն. սա կոչվում է առավելական բաղդատական,
• ածականի դրական աստիճանի ձևին ավելացնելով պակաս, քիչ կամ նվազ բառը, ինչպես` նվազ ընդունակ, պակաս ամուր, քիչ զգայուն.սա կոչվում է նվազական բաղդատական:  3. Գերադրական աստիճանը ցույց է տալիս, որ տվյալ առարկայի մեջ հատկանիշը դրսևորվում է ամենաբարձր չափով: Գերադրական աստիճանը կազմվում է՝ • դրական աստճանի ձևից՝ ամենա- նախածանցով, ինչպես՝ ամենազվարթ, ամենագեղեցիկ կամ ամենից բառով՝ ամենից մեծ, ամենից երկար,
• դրական աստիճանի ձևին ավելացնելով -(ա)գույն վերջածանցը, ինչպես՝ բարդագույն, նրբագույն, խոշորագույն:Ամենա  նախածանցով գերադրական աստիճան է կազմվում համարյա բոլոր ածականներից, սակայն գույն ածանցը դրվում է քիչ թվով ածականների վրա:
Մի շարք որակական ածականներ չունեն համեմատության աստիճաններ, ինչպես՝ ամուլ, ստերջ, արու, բոբիկ, բուն, համր, էգ, խուլ, կաղ, կույր, հավասար, ձրի, հղի, ճաղատ, մերկ, տկլոր, օժանդակ, նախկին: ՈւշադրությունԱծականակերտ ամենա, գույն, գին ածանցները այլ դեպքերում նաև արմատներ են:
Այսպես՝  • գին գոյականը չպետք է շփոթել գին ածանցի հետ.
դառնագին բառը նշանակում է խիստ դառն. այստեղ գին-ը ածանց է, իսկ փրկագին նշանակում է փրկելու գինը. այս դեպքում գին-ը արմատ է,
• ամենա և գույն բաղադրիչներով ածականները ոչ միշտ են ցույց տալիս գերադրական աստիճան, օրինակ՝ ամենամեծը նշանակում է բոլորից մեծ. սա գերադրական աստիճան է, իսկ ամենագետ-ը նշանակում է ամեն ինչ իմացող. այստեղ ամեն-ը արմատ է, լավագույն նշանակում է ամենից լավ. սա գերադրական աստիճան է, իսկ վարդագույն-ը նշանակում է վարդի գույն ունեցող. այստեղ գույն-ը արմատ է,
ՈւշադրությունԳերադրական աստիճան կազմող ամենա և գույն ածանցները միաժամանակ միևնույն բառի հետ գործածելը սխալ է. կարելի է ասել խստագույն  կամ ամենախիստ, բայց չի կարելի ասել ամենախստագույն:

Առաջադրանքներ

1․Գտնե՛լ այն ածականները, որոնց գերադրական աստիճանը
–գույն մասնիկով չի կազմվում։
Բարձր, մեծ, տաք, նվազ, թանկ, լավ, ուժեղ, ազնիվ, զվարթ, խոշոր, հին,
բարակ, կոշտ, ուրախ, նոր, քաղցր։

2. Գրե՛լ տրված գոյականներից յուրաքանչյուրին բնորոշող
երեք ածական։
Նկար-դատարկ, գեղեցիկ, ձանձրալի
այգի-վառ, մշակված, կանաչ
ծաղիկ-բուրավետ, գունավոր, նուրբ
գիրք-հետաքրքիր, մեծ, ծանր,
գորգ-կարմիր, կարված, փափուկ

3․Գտնե՛լ որակական ածականները. կազմե՛լ նախադասություններ՝
գործածելով դրանք:

Բարձր, մարմնագույն, աշակերտական, ամուրի, թունդ, լեռնային, բրդյա,
պղտոր, տխուր, վճարովի, ցածր, դեղին, ժլատ, նարնջագույն, պատանեկան,
ջրալի, դաշտային, թավշյա, ասվե, ուրախ, քաղցր, անվճար։

մեր ասիճանը ավելի բարձր է քան ձերը:
Ես պատրաստեցի շատ թունդ սուրճ, երևվի ամենաթունդ սուրճն  է:
Հարևան պետություների ջուրը ավելի պղտով է քան Հայաստանում
Մենք ապրում ենք ծածր հարկում:
Իմ տրամադրությունը բարձրանում է, երբ իմ ընկերները ուրախ են (ոչ)


4. Գտնե՛լ ածականները և դրանցով կազմել բառակապակցություններ:

Աղոտ, դերձակ, դժվարին, հոգատար, մանրահատակ, կավ, հաճարենի,
հյուսնություն, լսարան, հանգամանորեն, երկաթ, պողպատե, սնահավատ, դետալ,
գործունյա, բարեգութ, դաժան, ատլաս, չիթ, փայտե, կաղապար, շրջանակ, թղթե:

աղոտ լույս, դժվարին ճանապարհ, հոգատար ժամանակ, պողպատե լար, սնահավատ մարդ, գործունյա աշխատող, բարեգութ քույր, դաժան կյանք, փայտե սեղան, թղթե նավակ:

Ազատություն

Ազատություն ունի ամեն մարդ ազատություն ասելով մենք կարող ենք հասկանալ ազատության տարբեր տեսակներ. Երկրի, մարդու, խոսքի, քայլի ազատություները և այլն…: Մարտու իրավունքը, պարտականություները և ազատությունը իրար շատ կապվատ են: Ես ազատ եմ, կարող եմ խոսել քայլել հայաստանի սահմաներում և այլն, բայց կա կանոն որը մեր ազատությունը կրճատում է նախարարության կամ հասարակության ոկտի. Օրինակ ես ցհեմ կարող գտնվել արքելված տարածքում, չեմ կարող խոսել այնտեղ որտեղ խոսելը արքելված է և այլն…: Մենք հիմա պայքարում ենք Ադրբեջանի հետ որպեսզի ազատագրենք մեր տարացքները և վարադարձնենք ծովից ծով հայաստանը: Ցավոք սրտի ազատությանը կարելի է հասնել միայն պատերազմի շնորհիվ: Ազատականությունն իբրև փիլիսոփայական առանձին ավանդույթ հիմնադրելու պատիվը հաճախ վերագրում է 17-րդ դարի փիլիսոփա Ջոն Լոքին։  19-րդ դարում ազատական կառավարություններ հիմնվեցին Եվրոպայի, Հարավային Ամերիկայի ու Հյուսիսային Ամերիկայի երկրներում։ Այդ ժամանակաշրջանում դասական ազատականության գաղափարախոսության հիմնական հակառակորդը պահպանողականությունն էր, սակայն հետագայում ազատականության առջև գաղափարական մեծ մարտահրավերներ նետեցին այնպիսի նոր հակառակորդներ, ինչպիսին էին ֆաշիզմն ու կոմունիզմը։ 20-րդ դարի ընթացքում, երբ ազատական ժողովրդավարությունները հայտնվեցին երկու համաշխարհային պատերազմների հաղթանակած կողմում, ազատական գաղափարներն է՛լ ավելի տարածվեցին։ Եվրոպայում ու Հյուսիսային Ամերիկայում սոցիալական ազատականության հիմնադրումը դարձավ սոցիալական պետության տարածման գլխավոր բաղադրիչը։

English

.

Վիետի թեորեմը

x^2+5x+6=0
? Գտեք արմատների գումարը
D+1
x1=-5+1/2=-2
x2=-5-1/2=-3
x1+x2=?
-2+(-3)=-2-3=-5

x1+x2=-b
x1*x2=c

Օրինակ.` Վիետի թեորեմը, երբ a≠1
Օրինակ.` 6x^2+5x-1=0
x1+x2=?
x1*x2=?
D=49
x1=-5+7/2a=2/12=1/6
x2=-5-7/12=-1
x1+x2=1/6-1=1-6/6=-5/6
Կատարիր առաջադրանքները/բոլոր համարների միայն ա—դ/

639. Ա. Ø
Բ.  Ø
Գ. Ø
Դ. x^2-3x+2=0,       x1+x2=3, x1*x2=2

640. Ա. L=3, K=-28, ax^2+bx+c=0, x^2-3x-28=0
Բ. x^2+3x-18=0
Գ. x^2+3,5+2,5=0
Դ. x^2-5/6×1/6=0

651. Ա. x1+x2=-3
Բ. x1*x2=-1
Գ. (x1+x2)^2=9
Դ. x1^2+x2^2=(x1+x2)^-2*x1^2=11

100. Ա. x1+x2=-32:3, x1*x2=76
Բ. x1+x2=18/2=9/1, x1*x2=0/2
Գ. x1+x2=-17, x1*x2=4
Դ. x1+x2=0/3, x1*x2=-16

Ածական

Հոկտեմբերի 18

Ածական

Օրինակ Սառն է մեր գետի ջուրը, բարձր սարից է գալիս, ուր միշտ մռայլ ամպ է նստում, ամպի տակ՝ սառցե հաստ շերտեր:

Այս նախադասության մեջ սառը, բարձր, մռայլ, հաստ  բառերը ցույց են տալիս առարկայի հատկություն (որպիսություն), սառցե  բառը ցույց է տալիս վերաբերություն՝ երկու առարկաների կապ: Այդ բառերը ածականներ են:Ածական անուն կամ ածական են կոչվում առարկայի հատկություն կամ վերաբերություն ցույց տվող բառերը: Ածականները պատասխանում են ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր  հարցերին:  Ածականները նախադասության մեջ լինում են՝

• հիմնականում գոյականական անդամի որոշիչ լրացում՝ բարձր սար, մռայլ ամպ, հաստ շերտեր,

• հաճախ նաև՝ ստորոգյալի բաղադրիչ՝ ՕրինակՍառն է մեր գետի ջուրը…
Բարդ և ածանցավոր ածականների բառակազմության մեջ կարող է գոյական լինել, այսպես՝ ածականներ կարող են կազմվել՝
• երկու գոյականից՝  արև և շող – արևաշող,
• ածականից և գոյականից՝  գանգուր և հեր –գանգրահեր,
• նախածանցից և գոյականից՝ ան և տուն – անտուն,
• գոյականից և վերջածանցից՝  քաղաք և ային – քաղաքային: Իր հիմնական կիրառության դեպքում ածականը զուրկ է թեքման ձևերից. չի հոլովվում, հոդ չի ստանում, հոգնակի չի կազմում: Բայց ածականները լայնորեն կիրառվում են նաև գոյականաբար՝ ստանալով այդ թեքման ձևերը:
ՕրինակՓոքրերը մեծերից ավելի հետաքրքրասեր են:
Այս նախադասության մեջ փոքր ածականը դրված է հոգնակի թվով, ուղղական հոլովով և որոշյալ առումով, մեծերից ածականը՝ բացառական հոլովով և հոգնակի թվով:

1. Դո՛ւրս գրել ածականները. դրանցից երեքը գործածե՛լ
նախադասություններում։

Այս գետի ափին, այս ուռենու տակ
Իմ մանկությունն է անցել երազուն,
Խաղացել է նա գետում այս հստակ,
Ոսկի է փնտրել այս տաք ավազում։
Նա թառել է այս ծառերին դալար,
Երկյուղով մտել այրերը այս մութ
Ու կածաններում այս օձագալար
Թափառել է նա մինչև մայրամուտ։
Եվ իր ծիծաղի ալիքներն է ջինջ
Տվել նա մի օր ջրերին այս խենթ,
Որ ուրախ երգով տարել ամեն ինչ
Ու, սակայն, ոչինչ չեն բերել էլ ետ։
…Ամեն ինչ այստեղ նույնն է մնացել,
Նույն ալիքներն են գալիս ու գնում,
Եվ միայն ուռին ջրին կռացել,
Մի ինչ-որ կորած բան է որոնում։

Ես շատ մութ ու ցուրտ գիշերը մենակ էի, շատ ուրախ էի, երբ տաք անկյուն գտա դալար ծառի կողքին:

1․2

Աշուն էր, պայծառ աշուն…

Օդը մաքուր էր, արցունքի պես ջինջ։ Կապտավուն սարերն այնքան մոտ, այնքան պարզ էին երևում, որ հեռվից կարելի էր համրել նրանց մաքուր լանջերի բոլոր ձորակները, կարմրին տվող մասրենու թփերը։

Աշուն էր՝ տերևաթափով, արևի նվազ ջերմությամբ, դառնաշունչ քամիով, որ ծառերի ճղներից պոկում էր դեղնած տերևները, խմբերով քշում, տանում հեռու ձորերը։ Նույնիսկ քարափի հաստաբուն կաղնին խոնարհվում էր քամու առաջ։ Ամայի ձորերում, դեղնակարմիր անտառի և հնձած արտերի վրա իջել էր մի պայծառ տխրություն։ Ջինջ օդի սառնության մեջ զգացվում էր առաջին ձյունի շունչը։

Այգում երիտասարդ կեռասենիները մրսում էին, քամուց խշշում։ Սիմինդրի երկար տերևները թրերի նման քսվում էին իրար, պողպատի ձայն հանում։ Կարծես ձիավորներ էին արշավում իրար դեմ, և սիմինդրի տերևը, որպես բեկված սուսեր, ընկնում էր քամու առաջ։

Արևի տակ ժպտում էր վերջին արևածաղիկը և օրորում դեղին գլուխը։

Դիլան դային նստել էր հնձանի պատի տակ, ընկուզենու չոր կոճղին։ Նա սովորություն ուներ ուշ աշնանը վերջին անգամ այգին մտնելու, դուռ ու ցանկապատ ամրացնելու և հնձանը փակելու, որպեսզի ձմռան ցուրտ գիշերներին գայլ ու գազան չպատսպարվեն ներսը։

Մենք ընտանիքով որոշեցինք գնալ ծովափ, հասանք երեկոյան, երբ արդեն մայրամուտ էր, երկինքը ներկվել էր վարդագուն, դեղին, կարմիր երանգներով, մեզ վրա հեռվից ընկնում էին դեղնակարմիր տերևները, արևը կամաց-կամաց կորցնում էր իր պայծառ տեսքը, իսկ ծովը բյուրեղյա մաքուր և պարզ էր, կապտավուն երանգով:

Հայոց լեզվի ֆլեշմոբ

1․Ընդգծի՛ր այն բառերը, որո՞նց կազմությունն է ՝ արմատ + հոդակապ + արմատ + վերջածանց․ վերաբացում, բայահիմք, այլմոլորակային, հյուրասիրություն, թախծամրմունջ, գլխացավանք

վերաբացում
հյուրասիրություն
գլխացավանք

2․Ո՞ր բառերի բացատրությունն է սխալ․քարվանսարա- ուղտերի քարավան, շամանդաղ — մշուշ, անըստգյուտ – կասկածելի, սողոսկել – ներս թափանցել, սոնատ –բանաստեղծության տեսակ, աճապարել – շտապել, ելուզակ – ավազակ

քարվանսարա— ուղտերի քարավան, շամանդաղ — մշուշ,
անըստգյուտ – կասկածելի,
սոնատ –բանաստեղծության տեսակ,

3․Սանսկրիտից թարգմանած ո՞ր լեռնաշղթայի անունն է նշանակում «ձյան բնակավայր» («հիմա» — ձյուն, «ալայա» — «ապրել»)։ Այդ լեռան լանջերին տարածվող անտառները հարուստ են վայրի կենդանիներով ու բազմաթիվ թռչուններով, իսկ մինչև 2500 մ բարձրությունների վրա աճեցնում են թեյ, բրինձ, գարի և ցիտրուսներ։

Հիմալայա

4․ Հնդիկներն այս խաղը կոչել են մի բառով, որը ծագել է սանսկրիտերեն «չատուրանգա» բառից, այն նշանակում է չորս խաղաքար՝ փիղ, ձի, նավակ և զինվոր: Ո՞ր խաղի մասին է խոսքը, և ինչպե՞ս են հնում հայերը կոչել այս խաղը։

Շախմատ

5․ Հնում այս բույսը մշակվել է Հնդկաստանում: Հռոմեացի կայսրերը կրում էին դրանից պատրաստված նուրբ հագուստ, որ բերվում էր Հնդկաստանից, և անվանում էին այն «մշակված քամի»։ Այսօր այդ բույսը մեծ տարածում ունի աշխարհում։ Այն մշակում են նաև Հայաստանում։ Ո՞ր է դա՝ մետա՞քսը, բամբա՞կը, վո՞ւշը, թե՞ բուրդը։

Բուռդ

6․Համո Սահյանը «Հրաշք լիներ» բանաստեղծության մեջ ջրաղացպանի աղջկան սիրահարված պատանի հերոսը դիմում է առվին, որ վերջինս՝ Պահեր, գրկի մեջ պահեր Կարմիր աստղերը ձկան․Կարմիր արևս տաներ, Ջաղացպանի աղջկան։Ի՞նչ ձկան, ի՞նչ կարմիր աստղերի մասին է խոսքը, և ի՞նչ է նշանակում «կարմիր արևս» արտահայտությունը։

Բախտավոր կյանք

7.Աֆորիզմի հեղինակը անգլիացի գրող Օսկար Ուալդն է։ Մի քանի նախադասությամբ շարադրի՛ր քո խորհրդածությունները ընկերության մասին։«Ճշմարիտ ընկերությունը պետք է զերծ լինի ամեն տեսակ եսամոլությունից: Մեծահոգությունն է ընկերության հիմքը»:

Ընկերները պետք է լինեն ազնիվ և արդար, դժվար պահին միշտ օգնեն: